کمپرسور یخچال (موتور یخچال) چیست؟
کمپرسور یخچال، دستگاهی است که وظیفه فشرده‌سازی گاز مبرد در یخچال یا سیستم تهویه هوا را برعهده دارد. این کمپرسور به گاز مبرد انرژی می‌دهد تا آن را فشرده کرده و در نتیجه دمای آن را افزایش دهد. سپس گاز فشرده‌شده به صورت مایع به سیستم‌های گرمایشی یا تبخیری منتقل می‌شود.
این فرآیند باعث خنک شدن محیط می‌شود و به تبع آن، دمای داخل یخچال را کاهش داده. و محیطی مناسب برای نگهداری مواد غذایی ایجاد می‌کند.
کمپرسور یخچال، یا به عبارت دیگر موتور یخچال، به عنوان یکی از عناصر حیاتی و با اهمیت‌ترین اجزای یخچال‌های فریزر خانگی، صنعتی و آزمایشگاهی شناخته می‌شود.
این واحد، یک عنصر به رنگ سیاه با ارزش است که در بیشتر یخچال‌های فریزر خانگی در قسمت پشتی و در یخچال‌های فریزر صنعتی در قسمت پایین قرار دارد. علاوه بر این، در دستگاه‌های یخچالی‌فریزری فروشگاهی، این کمپرسور را معمولاً در بخش بالای واحد قرار می‌دهند. این قطعه با افزایش فشار در گاز مبرد، که به‌طور معمول گازهای نوع R134A، R404A و R600A می‌باشند. عمل می‌کند و با پمپاژ گاز مبرد در لوله‌های داخلی یخچال، منجر به ایجاد خنکایی در محیط داخلی واحد می‌شود.
شرکت ساتراپ یکی از تولیدکنندگان تجهیزات آشپزخانه صنعتی بهینه‌کننده است که محصولات متنوعی را در این حوزه تولید می‌کند.
مشخصات فنی کمپرسور یخچال
کمپرسور های یخچالی دارای مدل ها و برند های متفاوتی با توان الکتریکی و گاز مبرد مختلفی در بازار موجود هستند. نحوه عملکرد موتور یخچال به این گونه است که گاز مبرد توسط لوله های ساکشن مکیده شده و با فشار وارد لوله های رفت می شود و سپس گاز موجود در لوله سرد می گردد و دوباره به لوله برگشت کمپرسور برگردانده می شود و عمل سرما سازی را انجام می دهند.
مشخصات فنی کمپرسور یخچال ممکن است بسته به نوع و مدل یخچال و همچنین تولیدکننده متفاوت باشد. این مشخصات عموماً شامل موارد زیر می‌شود:
- قدرت (کیلووات یا اسب بخار): این مشخصه نشان‌دهنده توان خروجی کمپرسور در حالت عادی است.
- جریان برق و ولتاژ: مصرف برق کمپرسور به ولتاژ معین. این مورد به عنوان دیتاهای الکتریکی مهم در نظر گرفته می‌شود.
- ظرفیت یا حجم سردکننده: مقدار حرارتی که کمپرسور قادر به جذب و از دست دادن آن در یک بازه زمانی خاص است. این به عبارت دیگر میزان توانایی یخچال در خنک کردن محیط داخلی را نشان می‌دهد.
- نوع مبرد: نوع گاز مبردی که توسط کمپرسور فشرده می‌شود، ممکن است هیدروکربن‌ها، فرآورده‌های فلورهیدروکربنی (HFC) یا دیگر ترکیبات باشد.
- دور در دقیقه (RPM): سرعت چرخش کمپرسور که تاثیر بر عملکرد آن دارد.
- سیستم خنک‌کننده: نحوه خنک کردن کمپرسور، که ممکن است هوا، آب یا روغن باشد.
- ابعاد و وزن: ابعاد فیزیکی کمپرسور و وزن آن که در نصب و استفاده آسان اهمیت دارد.
- سطح صدا: میزان صدای تولید شده توسط کمپرسور، که در برخی موارد مهم است، به ویژه در محیط‌های راحتی.
- عمر مفید: مدت زمان تخمینی که کمپرسور به طور معمول قادر به عملکرد بهینه دارد.
لطفاً به مشخصات فنی دقیق تولیدکننده خود، مانند شرکت ساتراپ، مراجعه کنید تا اطلاعات دقیق‌تری را برای محصولاتشان بدست آورید.
کمپرسور های یخچالی در دو مدل در بازار موجود می باشند:
- کمپرسور یخچالی معمولی
- کمپرسور یخچالی اینورتر
انواع موتور یخچالی
موتورهای یخچالی بر اساس نوع و عملکردشان می‌توانند به چند دسته‌بندی تقسیم شوند:
- موتورهای فشار مستقیم (Reciprocating Compressors): این نوع موتورها از پیستون‌ها و سیلندرها برای ایجاد فشار و فشرده‌سازی گاز مبرد استفاده می‌کنند. طراحی‌های مختلفی از این نوع موتورها وجود دارد که به عنوان مثال، موتورهای اسکرولی و موتورهای روتاری از این دسته هستند.
- موتورهای اسکرولی (Scroll Compressors): در این نوع موتورها، دو صفحه مسطح به نام اسکرول به یکدیگر متصل می‌شوند و فشرده‌سازی گاز مبرد توسط حرکت این صفحات انجام می‌شود. این نوع موتورها به عنوان یک گزینه کم صدا و با کارایی بالا در برخی از یخچال‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- موتورهای روتاری (Rotary Compressors): در این نوع موتورها، یک روتور با حرکت چرخشی داخل یک سیلندر تولید فشار می‌کند. این موتورها به عنوان یک گزینه کمپرسور کوچک‌تر و با مصرف انرژی پایین‌تر معمولاً در یخچال‌ها با فضای محدود استفاده می‌شوند.
- موتورهای خطی (Linear Compressors): در این نوع موتورها، حرکت خطی به جای حرکت چرخشی برای ایجاد فشار استفاده می‌شود. این موتورها به دلیل کم‌صدا بودن و کم‌اهتراقی بودن برای برخی یخچال‌ها مناسب هستند.
- موتورهای مغناطیسی (Magnetic Compressors): این نوع موتورها با استفاده از قوانین مغناطیسی ایجاد فشار می‌کنند. آنها کم‌صدا و با عمر مفید بالا هستند و برای برخی از یخچال‌ها استفاده می‌شوند.
هر نوع موتور یخچالی ویژگی‌ها و مزایای خود را دارد و انتخاب آن بسته به نیازها و شرایط محیطی مختلف ممکن است متفاوت باشد.
عملکرد کمپرسور یخچال
عضو مهم در یخچال ها، موتور یخچال می باشد. که اگر دچار نقص شود یا کار نکند، یخچال شما نیز کارایی خود را از دست خواهد داد. کمپرسور های یخچال، وظیفه عملیات سرمایش را در یخچال ها بر عهده دارند. کمپرسور یخچال از سه قسمت میلنگ، سوپاپ، پیستون تشکیل شده است که با حرکت دورانی میلنگ باعث حرکت رفت و برگشتی پیستون ها شده و با باز و بسته شدن سوپاپ ها گاز موجود در لوله ها و سیلندر ها به گردش در می آید.
عملکرد کمپرسور یخچال به عنوان قلب موتوری این دستگاه، اساسی برای حفظ دمای مناسب درون یخچال و فریزر است.
مراحل عملکرد کمپرسور به شکل زیر است:
- جذب گاز مبرد: ابتدا گاز مبرد (معمولاً R134A، R404A یا R600A) از قسمت‌های یخچال به کمپرسور جذب می‌شود. این گاز مبرد در دمای محیطی اطراف یخچال به صورت گازی و با فشار پایین قرار دارد.
- فشرده‌سازی گاز: کمپرسور انرژی لازم برای فشرده کردن گاز مبرد تأمین می‌کند. این افزایش فشار باعث فشرده شدن گاز مبرد و افزایش دمای آن می‌شود. گاز در این مرحله به صورت فشرده‌شده و داغ تر به ورودی کمپرسور وارد می‌شود.
- انتقال حرارت: گاز مبرد فشرده‌شده به شکل مایع به سیستم حرارتی یا کندانسر منتقل می‌شود. در این مرحله، گرمای ذخیره‌شده در گاز به محیط اطراف منتقل می‌شود و گاز مبرد از حالت مایع به حالت گاز تبدیل می‌شود.
- تبخیر و خنک شدن: مایع مبرد از کندانسر به تبخیر تغییر حالت داده و به گاز تبدیل می‌شود. در این مرحله، گاز از محیط اطراف حرارت می‌گیرد و محیط خنک‌تر می‌شود.
- توسعه مجدد: گاز مبرد به حالت گازی فشرده‌شده از تبخیر به اواخر سیستم باز می‌گردد. در این مرحله، گاز به اندازه‌ای انبساط پیدا می‌کند که بتواند دمای داخل یخچال را کاهش داده و محیط داخلی را خنک کند.
این چرخه مدام در یخچال تکرار می‌شود تا دما در داخل یخچال در محدوده مطلوبی نگه‌داشته شود و مواد غذایی به خوبی نگهداری شوند.
برندهای کمپرسور یخچالی
لازم به ذکر می باشد کلیه موتور های یخچال موجود در بازار ایران به صورت وارداتی بوده و هیچ شرکت داخلی قادر به تولید و مونتاژ موتور یخچال نبوده است لذا قیمت موتورهای یخچال به صورت مستقیم وابسته به قیمت ارز می باشد. از معتر ترین و با کیفیت ترین برند های موتور یخچال می توان به برند هایی همچون موتور یخچال امبراکو، موتور یخچال سکاپ، موتور یخچال دانفوس، موتور یخچال کوبیگل، موتور یخچال کولترون، موتور یخچال تکامسه، موتور یخچال ال جی، موتور یخچال سامسونگ، موتور یخچال صابکول، موتور یخچال های تک، موتور یخچال پاناسونیک و موتور یخچال برند آپسون اشاره کرد.
نحوه تشخیص و شناسایی موتور یخچال
همان طور که گفتیم موتور یخچال در قسمت پایین پشت یخچال قرار گرفته است. تمامی موتور ها بر روی خود یک لیبل کاغذی یا فلزی دارند که در آن مشخصات موتور قرار گرفته شده است شما با خواندن برچسب موتور اطلاعات زیر را دریافت می نمایید:
- ولتاژ مورد نیاز برای کمپرسور، بین 220 ولت یا 240 ولت است.
- فرکانس کمپرسور
- تعداد فاز موتور الکتریکی که عموما تک فاز هستند.
- توان الکتریکی موتور یخچال برحسب کیلو وات (KW) بر روی برچسپ نوشته شده است.
- میزان و نوع روغن داخل کمپرسور (350 cc OIL)
- نوع گاز استفاده شده در کمپرسور یخچالی
- نام شرکت سازنده کمپرسور
- کد شناسایی کمپرسور یخچالی
دلایل خرابی موتور یخچال
- نوسان شدید جریان برق
- عدم خنک کاری موتور یخچال توسط فن
- کثیفی کندانسور
- ولتاژ بالا که موجب آسیب رساندن به سیم پیچی کمپرسور می شود.
- وجود گرمای زیاد بر اثر نداشتن تهویه کافی که موجب داغ شدن موتور می شود.
- عدم توجه به ظرفیت دقیق یخچال و استفاده بیش از حد
- گذشتن زمان زیادی از عمر موتور یخچال
- عدم سرویس به موقع موتور یخچال
راه های تشخیص خرابی موتور یخچال
- روشن نشدن یخچال: زمانی که اتصالات برقی یخچال، اورلودر و ترموستات را بررسی کردید و موردی نیافتید در این صورت موتور یخچال سوخته است.
- ایجاد سر و صدا: اگر یخچال شروع به ایجاد سر و صدا کند یا صدا آن تغییر کرده باشد می تواند یکی از نشانه های خرابی موتور باشد، البته باید بگوییم صدای یخچال می تواند عوامل دیگری نیز داشته باشد.
- سیم های یخچال دچار آسیب شده اند: خرابی موتور ممکن است باعث ایجاد خرابی سیم های یخچال گردد. برای اطمینان ابتدا موارد ذکر شده را بررسی نمایید:
- اتصالات یخچال را بررسی کنید.
- از سالم بودن پریز برق اطمینان حاصل نمایید.
- یخچال را مدتی از برق بکشید تا دستگاه ریست شود.
- در صورتی بررسی موارد ذکر شده و اطمینان از آن ها در نتیجه مشکل از کمپرسور یخچال می باشد.
- داغ شدن کمپرسور یخچال: داغ شدن کمپرسور یکی از مواردی است که اکثرا اتفاق می افتد و دلایل متعددی می تواند داشته باشد. ولی یکی از رایج ترین نشانه های خرابی موتور می باشد.
نکات و سوالاتی در رابطه با کمپرسور یخچال یا موتور یخچال
-
به چه دلیل موتور یخچال کار می کند ولی سرما تولید نمی کند؟
موتور یخچال یک کمپرسور است که گاز مبرد را فشرده کرده و به گازی گرم تبدیل می‌کند. این گاز گرم به سیستم حرارتی یا کندانسر انتقال داده می‌شود تا حرارت ذخیره‌شده در آن به محیط اطراف منتقل شود. به این ترتیب، دمای محیط اطراف کاهش می‌یابد و محیط در اثر این تبادل حرارت خنک می‌شود.
موتور یخچال خود به تنهایی قادر به تولید سرما نیست. در واقع، هدف اصلی این موتور، انتقال حرارت از داخل یخچال به محیط اطراف است. این عملیات منجر به خنک‌شدن داخل یخچال و فریزر می‌شود که باعث نگهداری مواد غذایی در دمای مناسب و ایجاد یخ در فریزر می‌گردد.
برای تولید سرما، یعنی ایجاد یخ یا سرمایش فعال در داخل فریزر، نیاز به انتقال حرارت از محیط داغ به محیط سرد (عیناً معکوس عملیات کندانسر) داریم. این کار به عملکرد خنک‌کننده یا تبخیری انجام می‌شود و در برخی مدل‌های یخچال‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. به طور کلی، تولید سرما به یک مکانیسم تعدیل حرارتی دیگر نسبت داده می‌شود که جدا از عملکرد موتور کمپرسور صورت می‌گیرد.
یکی از مواردی که در کمپرسور های یخچالی مشهود می باشد عدم تولید سرما علی رغم کار کردن موتور می باشد که از دلایل احتمالی آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- فن کندانسور یخچال فریزر خانگی یا یخچال صنعتی از کار افتاده است.
- مقدار گاز مبرد موجود در مدار به دلایل مختلف از جمله نشتی پایین آمده است.
- کمپرسور یخچال ساکشن ندارد و توانایی جابه جایی گاز را ندارد که این یک اتفاق رایج در تعمیرات است و به دلیل دیر اتوماتیک کردن کمپرسور فریزر است.
-
به چه دلیل کمپرسور یخچال فریزر خانگی و یخچال صنعتی چند ثانیه کار می کند و سریع خاموش می شود؟
کمپرسور یخچال در دستگاه‌های خنک‌کننده مانند یخچال‌های فریزر خانگی و یخچال‌های صنعتی به نظرات مختلف و با توجه به تنظیمات مختلف، به طور مکرر روشن و خاموش می‌شود. این فرآیند باعث نگهداری دمای داخلی در محدوده موردنظر و افزایش کارایی انرژی مصرفی می‌شود. دلایلی که ممکن است کمپرسور چند ثانیه روشن شده و سپس خاموش شود، عبارتند از:
- سیکل خنک کردن و گرم کردن: کمپرسور در سیکل خنک کردن و گرم کردن فعالیت می‌کند. در مرحله فشرده‌سازی، گاز مبرد فشرده می‌شود و به حالت مایع تبدیل می‌شود، که در این مرحله دما افزایش می‌یابد. پس از آن، مایع مبرد به سیستم حرارتی منتقل شده و حرارت آن به محیط اطراف منتقل می‌شود. پس از تبخیر گاز مبرد، دمای محیط داخلی کاهش می‌یابد. این فرآیند تکرار می‌شود.
- رگولاسیون دما: سیستم کنترل در یخچال با توجه به دمای داخلی، به کمپرسور دستور روشن یا خاموش شدن می‌دهد. هنگامی که دما به حد موردنظر برسد، کمپرسور ممکن است متوقف شود تا دمای داخلی در محدوده مطلوب نگه‌داشته شود.
- صرفه‌جویی انرژی: روش‌های صرفه‌جویی انرژی در دستگاه‌های خنک‌کننده باعث می‌شوند که کمپرسور به طور مداوم در حالت فعال نباشد. به عنوان مثال، برخی مدل‌ها ممکن است در ساعات بازوقت یا زمانی که استفاده کمتری از یخچال انجام می‌شود، کمپرسور را خاموش کنند تا انرژی صرفه‌جویی شود.
به طور کلی، این روش‌ها به منظور کنترل دما، صرفه‌جویی انرژی و حفظ مواد غذایی با دقت و هماهنگی به کار می‌روند.
-
چرا اواپراتور های یخچال فریزرهای فروشگاهی یخ می زند؟
یکی از رایج ترین ایراداتی که برای یخچال فریزرهای ویترینی و فروشگاهی رخ می دهد، یخ زدن اواپراتور این دسته از یخچال ها می باشد که از دلایل اصلی آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کم شدن گاز مبرد موجود در مدار یخچال به دلیل نشتی
- عملکرد نامناسب و ضعیف عمل کردن ترموستات
- بیش از حد نزدیک شدن اجناس داخل یخچال به اواپراتور که موجب بسته شدن راه سیرکوله هوا می شود.
اواپراتورهای یخچال فریزرهای فروشگاهی به منظور ایجاد یخ و یخچال‌های نمایشی بر روی محصولاتی مانند ماهی، گوشت، سبزیجات و موارد دیگر استفاده می‌شوند. ایجاد یخ بر روی این محصولات دارای مزایایی است:
- جلب توجه مشتریان: لایه‌ی نازکی از یخ بر روی محصولات باعث جذب چشم مشتریان می‌شود و ممکن است محصولات را به نمایش قرار دهند و آنها را برای خرید ترغیب کنند.
- حفظ تازگی و کیفیت: یخچال فریزرهای فروشگاهی با ایجاد یخ، دمای محصولات را پایین می‌آورند و در نتیجه تازگی و کیفیت محصولات را به مدت طولانی‌تر حفظ می‌کنند.
- حفظ ترطیب محصولات: لایه‌ی نازک یخ به محصولات کمک می‌کند تا ترطیب داخلی خود را حفظ کنند و از خشک شدن یا از دست دادن رطوبت جلوگیری می‌کند.
- افزایش ماندگاری: ایجاد یخ می‌تواند ماندگاری محصولات را افزایش دهد و به مدت بیشتری زمانی را که می‌توانند در فروشگاه به نمایش گذاشته شوند، افزایش دهد.
- جلوگیری از تکثیر میکروارگانیسم‌ها: دمای پایین یخچال‌ها به تکثیر میکروارگانیسم‌ها و باکتری‌ها کمک می‌کند و ممکن است به کاهش ریسک آلودگی و خرابی محصولات کمک کند.
به طور خلاصه، ایجاد یخ بر روی محصولات در یخچال‌های فریزرهای فروشگاهی به منظور افزایش جذابیت، حفظ کیفیت و تازگی، و افزایش ماندگاری و بهداشت محصولات انجام می‌شود.
-
زمان تعویض روغن کمپرسور یخچال چه زمانی می باشد؟
چند نشانه ظاهری و عملی برای پی بردن به زمان دقیق تعویض روغن موتور یخچال وجود دارد که در ادامه به آن اشاره می شود.
-
کاهش سطح روغن کمپرسور یخچال
به طور معمول اگر مدار تبرید یخچال دچار مشکل شده باشد و نشتی پیدا کرده باشد می توانید اثراتی از نشتی روغن را در اطراف نقطه نشتی پیدا کنید که به معنی کاهش سطح روغن می باشد، که در اینصورت باید به کمپرسور روغن اضافه کنید یا اینکه روغن موتور یخچال را به طور کلی تعویض کنید.
- تغییر رنگ روغن کمپرسور یخچال
روغن کمپرسور موجود در موتور یخچال دارای رنگ روشن و شفاف می باشد و اگر این رنگ به رنگ سبز، سیاه یا قهوه ای سوخته درآمده باشد نشان دهنده زمان تعویض روغن موتور یخچال می باشد.
- نفوذ هوا یا رطوبت به داخل روغن کمپرسور یخچال
احتمال ورود هوا یا رطوبت به داخل سیکل بسته برودتی یخچال بعید به نظر می رسد اما اگر به هر دلیلی این اتفاق رخ دهد، روغن موتور یخچال خواص شیمیایی خود را از دست داده و فاسد می شود که در این صورت باید روغن کمپرسور یخچال تعویض گردد.
-
تعویض مکرر روغن موتور یخچال
برای یخچال فریزر های فروشگاهی و صنعتی بزرگ پیشنهاد می گردد هر شش ماه روغن کمپرسور یخچال تعویض گردد، تا از عملکرد یخچال کاسته نشود.
زمان تعویض روغن کمپرسور یخچال به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله نوع کمپرسور، شرایط کارکرد، محیط اطراف و توصیه‌های تولیدکننده.
در صورتی که تولیدکننده دستگاه مشخصات خاصی برای تعویض روغن فراهم نکرده باشد، به عنوان یک راهنمای عمومی می‌توان به موارد زیر توجه کرد:
- کتابچه راهنما: همواره توصیه می‌شود که به کتابچه راهنمای دستگاه یخچال خود مراجعه کنید. تولیدکننده ممکن است شیوه تعویض روغن را بر اساس شرایط خاص محصول خود توصیه کرده باشد.
- تکرار کارکرد: در بیشتر موارد، تعویض روغن کمپرسور بر اساس تعداد ساعات یا سال‌های کارکرد مشخص می‌شود. برخی تولیدکنندگان ممکن است توصیه کنند که در بازه‌های معین، مثلاً هر یک یا دو سال، روغن کمپرسور را تعویض کنید.
- شرایط محیطی: اگر دستگاه در شرایطی کار کند که ممکن است روغن تحت تاثیر دماهای بسیار بالا یا پایین قرار گیرد، ممکن است نیاز به تعویض متداول‌تر روغن داشته باشید.
- نوع روغن: نوع روغنی که توسط تولیدکننده یا تعمیرکار مورد استفاده قرار گرفته است، تأثیر زیادی بر زمان تعویض دارد. روغن‌های مختلف ممکن است نیاز به تعویض در بازه‌های زمانی متفاوت داشته باشند.
- شرایط کاری: اگر دستگاه شما در محیط‌های خاصی مانند رستوران‌ها یا فروشگاه‌های با استفاده مداوم قرار دارد، ممکن است نیاز به تعویض مکرر‌تر داشته باشید.
با توجه به اینکه تعویض روغن یک فرآیند مهم برای حفظ عملکرد و عمر مفید کمپرسور یخچال است، بهتر است به توصیه‌ها و دستورالعمل‌های تولیدکننده دقت کرده و در صورت ابهام یا نیاز به راهنمایی، از تعمیرکاران مجرب و صلاحیت‌دار در این زمینه استفاده کنید.
[elementor-template id=”8402″]
چگونه طول عمر کمپرسور یخچال را افزایش دهیم؟
- فاصله متناسب یخچال با دیوار برای جریان هوا را رعایت کنید.
- از تغییر مکان یخچال خودداری نمایید برای آن یک مکان ثابت در نظر بگیرید زیرا جا به جایی باعث آسیب رساندن به موتور (جا بجایی یطح روغن) می شود.
- درب یخچال را بیش از حد باز و بسته نکنید.
- ظروف غذا با دمای بالا را در داخل یخچال قرار ندهید.
قیمت کمپرسور یخچالی
در بازار ایران انواع کمپرسور ها با مدل و برند های متفاوتی وجود دارند. که دارای کیفیت و هزینه متفاوتی هستند. قیمت موتور یخچال به عواملی مانند توان موتور، گاز مصرفی و برند آن بستگی دارد. برای دریافت قیمت می توانید با تیم فروش ساتراپ پیشگام تجهیز تماس حاصل نمایید.
